لاک ژل و ترکیب TPO: واقعیت‌ها درباره سرطان‌زا بودن و اثر بر باروری
20 شهریور 1404
زمان مطالعه
لاک ژل و ترکیب TPO: آیا واقعاً نگران‌کننده است؟
مقدمه
لاک ژل (Gel Polish) به دلیل دوام بالا و براقیت ماندگارش یکی از محبوب‌ترین انتخاب‌ها در سالن‌های زیبایی است. اما اخیراً نام یک ترکیب شیمیایی به نام **TPO (Trimethylbenzoyl Diphenylphosphine Oxide)** سر و صدای زیادی به پا کرده. اتحادیه اروپا از **سپتامبر ۲۰۲۵** استفاده از TPO را در محصولات آرایشی ممنوع کرده است. این خبر باعث نگرانی‌هایی درباره **سرطان‌زا بودن یا تأثیر بر باروری** شد. در این مقاله به صورت علمی بررسی می‌کنیم واقعیت چیست.
---
TPO چیست و چرا در لاک ژل استفاده می‌شود؟
TPO یک **فتوآینیشیِیتور (Photoinitiator)** است؛ یعنی ترکیبی که در حضور نور UV فعال می‌شود و باعث سفت شدن سریع لاک ژل روی ناخن می‌شود. به زبان ساده، بدون TPO لاک ژل به خوبی سخت و براق نمی‌شود.
---
چرا اتحادیه اروپا TPO را ممنوع کرد؟
طبق گزارش‌های رسمی، اتحادیه اروپا TPO را در دسته‌ی **مواد CMR (Carcinogenic, Mutagenic, Reprotoxic)** قرار داده است. این دسته شامل موادی است که *ممکن است* سرطان‌زا، جهش‌زا یا مضر برای تولید مثل باشند.
شواهد علمی
* **مطالعات حیوانی** (روی موش و رت) نشان داده‌اند که TPO می‌تواند موجب **آسیب به بافت‌های تولید مثلی** و تغییرات در اسپرم یا تخمک شود.
* هنوز **مطالعات کافی روی انسان** وجود ندارد. به همین دلیل، اتحادیه اروپا تصمیم گرفته **به صورت احتیاطی** استفاده از این ماده را در محصولات آرایشی متوقف کند.
---
آیا لاک ژل سرطان‌زا یا نازا کننده است؟
🔹 **در انسان:** تا امروز هیچ مطالعه قطعی نشان نداده که استفاده معمولی از لاک ژل باعث نازایی یا سرطان می‌شود.
🔹 **در حیوانات:** شواهدی وجود دارد که TPO در دوز بالا می‌تواند بر باروری اثر بگذارد.
🔹 **نور UV در دستگاه ژل:** پرتوهای UV می‌توانند در درازمدت به پوست آسیب بزنند و خطر پیری زودرس و سرطان پوست را افزایش دهند. استفاده از کرم ضدآفتاب روی دست‌ها قبل از ژل‌مانیکور می‌تواند این خطر را کاهش دهد.
---
آیا ناخن "تنفس" می‌کند؟
خیلی‌ها فکر می‌کنند مواد لاک یا ژل از طریق ناخن جذب می‌شوند. اما باید بدانیم:
* **ناخن یک بافت مرده است** (مثل مو). بنابراین "تنفس" یا جذب مواد شیمیایی از سطح ناخن اتفاق نمی‌افتد.
* تماس مستقیم مواد با **پوست اطراف ناخن** یا **استنشاق ذرات هنگام ریموو** می‌تواند منبع اصلی جذب باشد.
---
کدام مرحله خطرناک‌تر است؟
1. **خشک شدن لاک ژل:** وقتی لاک ژل کاملاً خشک شد، خطر آزاد شدن مواد شیمیایی بسیار کم است.
2. **مرحله ریموو (برداشتن):** سوهان‌کشی یا شکستن ژل ممکن است ذرات ریز آزاد کند که می‌توانند وارد ریه شوند یا روی پوست اثر بگذارند.
➡️ استفاده از ماسک فیلتردار و تهویه مناسب در این مرحله بسیار مهم است.
---
نظر نهایی: لاک ژل بزنیم یا نه؟
* اگر گهگاهی (مثلاً هر ۳–۴ هفته یک بار) لاک ژل می‌زنید و نکات ایمنی مثل استفاده از ضدآفتاب و ماسک را رعایت می‌کنید، **خطر جدی برای سلامتی شما ثابت نشده است**.
* اگر شغل شما ایجاب می‌کند که مداوم با این مواد سروکار داشته باشید (مثل ناخن‌کارها)، حتماً از **تهویه، دستکش و ماسک فیلتردار** استفاده کنید.
* با ممنوعیت TPO در اروپا، به زودی محصولات جدید با فرمولاسیون ایمن‌تر وارد بازار می‌شوند.
---
جمع‌بندی
* TPO باعث سخت شدن لاک ژل می‌شود اما به دلیل شواهد حیوانی از اثرات منفی روی باروری، در اتحادیه اروپا ممنوع شده است.
* هنوز هیچ مدرک قطعی از اثر مستقیم آن بر انسان وجود ندارد.
* بیشتر خطرات لاک ژل مربوط به **اشعه UV دستگاه‌ها** و **ذرات ریموو** است، نه لاک خشک‌شده روی ناخن.
* انتخاب نهایی به شما بستگی دارد: اگر ایمنی رعایت شود، استفاده گهگاهی از لاک ژل **ریسک کمی دارد**.
🔹 «تهیه و تنظیم: دکتر محبوبه شیردل – دکترای داروسازی»
🔹 «📍 برای اطلاعات بیشتر: dr.shirdel_pharmacy
