طبع سرد و گرم: مفهومی از دیدگاه علمی

 طبع سرد و گرم: مفهومی از دیدگاه علمی

در طب سنتی ایران، اصطلاحاتی مانند **"طبع سرد"** و **"طبع گرم"** برای توصیف ویژگی‌های بدنی افراد استفاده می‌شود. اما از نظر علمی، این مفاهیم به‌طور خاص به عنوان یک طبقه‌بندی شناخته‌شده وجود ندارند. به عبارت دیگر، مفهوم «طبع» به‌عنوان یک اصطلاح از گذشته تا به امروز در فرهنگ‌های مختلف رواج داشته است، ولی در علم پزشکی مدرن، این موضوع با پیچیدگی‌های فیزیولوژیکی و متابولیک بدن ارتباط دارد.

 طبع سرد و گرم: یک دیدگاه سنتی

در طب سنتی ایران، بدن هر فرد یک "مزاج" دارد که به آن طبع گفته می‌شود. در این طب، طبع افراد به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:

1. **طبع سرد**: افرادی که بدنشان تمایل به سردی و رطوبت دارد. معمولاً این افراد احساس سرما می‌کنند، دست و پایشان سرد است، و به غذاهای سرد تمایل ندارند.
2. **طبع گرم**: افرادی که بدنشان تمایل به گرمی و خشکی دارد. این افراد معمولاً حساسیت بیشتری به گرما دارند، پوستشان خشک‌تر است و به غذاهای گرم و تند علاقه دارند.

این اصطلاحات به‌طور عمده توصیفاتی از تجربه‌ی بدنی افراد هستند، نه مفاهیم پزشکی دقیق. به عبارت ساده‌تر، افراد ممکن است احساس کنند که بدنشان طبع سرد یا گرم دارد، اما این بیشتر به وضعیت فیزیولوژیکی و واکنش‌های فرد به عوامل مختلف بستگی دارد.

 نگاه علمی به طبع: آیا چیزی به اسم طبع وجود دارد؟

در علم پزشکی، چیزی به اسم «طبع» به معنای کلاسیک آن وجود ندارد. با این حال، مفهومی که تحت عنوان طبع سرد و گرم در طب سنتی مطرح می‌شود، می‌تواند به تفاوت‌های فردی در عملکرد بدن، مانند متابولیسم، سیستم گردش خون، و حتی فعالیت‌های هورمونی اشاره داشته باشد.

برای مثال، افرادی که **احساس سرمای دائمی** دارند، ممکن است به دلیل متابولیسم پایین‌تر یا مشکلات هورمونی مانند کم‌کاری تیروئید چنین احساسی داشته باشند. در مقابل، **احساس گرمای زیاد** می‌تواند به پرکاری تیروئید یا واکنش‌های غیرمعمول سیستم عصبی سمپاتیک مربوط باشد.

 تجربه‌ی بدنی و تفاوت‌های فردی

احساس «طبع سرد» یا «طبع گرم» در واقع همان تجربیات بدنی فرد است. هر فرد ممکن است نسبت به دماهای مختلف بدن خود واکنش‌های متفاوتی داشته باشد. این تجربیات، بر اساس وضعیت فیزیولوژیکی بدن فرد، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

* گردش خون و دمای مرکزی بدن
* میزان سوخت‌وساز یا متابولیسم
* تعادل هورمونی و سطح انرژی

بنابراین، وقتی گفته می‌شود فردی طبع سرد دارد یا طبع گرمی دارد، در واقع این نوعی توصیف از وضعیت فعلی بدن فرد است که ممکن است به عوامل مختلفی مانند ژنتیک، سطح فعالیت بدنی، رژیم غذایی و حتی وضعیت روحی بستگی داشته باشد.

 پاسخ به سوالات رایج

 آیا طبع سرد و گرم واقعاً وجود دارند؟

نه، از نظر علمی، این مفاهیم به‌طور رسمی وجود ندارند. «طبع» بیشتر یک اصطلاح فرهنگی و سنتی است که برای توضیح برخی ویژگی‌های فیزیولوژیکی بدن به کار می‌رود.

 چگونه می‌توانم بفهمم که طبع من سرده یا گرمه؟

اگر احساس می‌کنید همیشه سردتان است، دست‌ها و پاهای شما سرد است یا تمایل به غذای سرد ندارید، ممکن است بدن شما تمایل به «سردی» داشته باشد. در مقابل، اگر زود گرم می‌شوید، عرق می‌کنید و حساسیت بیشتری به گرما دارید، احتمالاً «طبع گرم» دارید.

 آیا می‌توان طبع بدن را تغییر داد؟

بله، تغییرات در سبک زندگی مانند ورزش منظم، تغذیه مناسب، و کنترل استرس می‌تواند به تغییر احساسات شما نسبت به دما و تعادل بدن کمک کند.

 آیا طبع با گذر زمان تغییر می‌کند؟

بله، با تغییرات هورمونی، افزایش سن یا تغییرات سبک زندگی، احساس سرما یا گرما در بدن ممکن است تغییر کند.

 آیا طبع به ژنتیک مربوط است؟

احتمالاً بله. ژنتیک می‌تواند بر متابولیسم و نحوه واکنش بدن به دما تأثیرگذار باشد، اما این موضوع هنوز در حال تحقیق است.

 نتیجه‌گیری

در نهایت، آنچه که در طب سنتی به عنوان «طبع سرد» یا «طبع گرم» شناخته می‌شود، بیشتر به یک توصیف تجربی از وضعیت بدنی افراد مربوط است. در واقع، این وضعیت‌ها به‌طور مستقیم از تفاوت‌های فیزیولوژیکی بدن ناشی می‌شود و هیچ تعریفی دقیق یا ثابت در علم پزشکی ندارند.

با این حال، به جای توجه به اصطلاحات سنتی، بهتر است به نیازهای واقعی بدن خود توجه کنید و در صورت نیاز به تغییرات در وضعیت جسمی یا روحی، مشاوره پزشکی بگیرید.

🔹 «تهیه و تنظیم: دکتر محبوبه شیردل – دکترای داروسازی»
🔹 «📍 برای اطلاعات بیشتر: dr.shirdel_pharmacy